Nguyên nhân và các triệu chứng bệnh sốt rét thường gặp

Sốt rét là bệnh lý phổ biến ở các khu vực khí hậu nóng ẩm gió mùa, trong đó có Việt Nam. Bệnh nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời sẽ tiềm ẩn hậu quả khó lường. Vậy nguyên nhân và triệu chứng bệnh sốt rét là gì? Hãy cùng tìm hiểu ngay trong bài viết dưới đây nhé!

Bệnh sốt rét là gì?

Sốt rét hiểu đơn giản là một trong những bệnh truyền nhiễm phổ biến nhất. Bệnh xuất hiện do ký sinh trùng Plasmodium – sinh vật có khả năng lây truyền từ người này sang người khác khi những người này bị muỗi đốt.

Bệnh xuất hiện ở nhiều nơi, tuy nhiên phổ biến nhất là ở các khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới của châu Mỹ, châu Á và châu Phi. Theo các nghiên cứu y tế, trung bình mỗi năm có khoảng 515 triệu người mắc sốt rét và từ 1 – 3 triệu người tử vong.

Bất cứ ai đều có thể nhiễm nhiễm sốt rét, khả năng miễn dịch với sốt rét không đầy đủ và ngắn nên tỉ lệ tái nhiễm rất cao. Vì cơ thể con người không có miễn dịch chéo nên một người có thể nhiễm đồng thời hai hay thậm chí là ba loại ký sinh trùng sốt rét.

Bệnh gây nhiều hậu quả nghiêm trọng đến sức khỏe, đặc biệt là ở trẻ nhỏ. Chính vì vậy, tìm hiểu nguyên nhân và triệu chứng bệnh sốt rét là một trong những điều kiện tiên quyết giúp xử lý bệnh sớm và hiệu quả nhất.

Nguyên nhân bệnh sốt rét

Nguyên nhân chính gây sốt rét là ký sinh trùng sốt rét thuộc chi Plasmodium (ngành Apicomplexa). Ở người, bệnh gây ra bởi 5 loài: Plasmodium falciparum, Plasmodium malariae, Plasmodium vivax, Plasmodium ovale và Plasmodium knowlesi.

Nguy hiểm nhất là hai loài: Plasmodium falciparum và Plasmodium vivax. Hai loài còn lại (Plasmodium ovale, Plasmodium malariae) cũng gây bệnh nhưng tỉ lệ gây tử vong không quá cao. Riêng loài Plasmodium knowlesi phân bố chủ yếu ở Đông Nam Á, gây bệnh sốt rét ở khỉ và thể nặng ở người.

Tuy nhiên cần lưu ý rằng, ký sinh trùng sốt rét không có khả năng tồn tại ở môi trường bên ngoài. Chúng chỉ tồn tại trong máu người và trong cơ thể muỗi truyền bệnh để di chuyển mà thôi.

Trung gian truyền bệnh sốt rét chính là muỗi Anopheles. Chúng thường phân bố ở những khu vực ẩm ướt, có khí hậu nóng cận xích đạo (Việt Nam). Ở nhiệt độ môi trường, sau 10 ngày, ký sinh trùng sốt rét sẽ hoàn thành chu kỳ phát triển hữu tính trong cơ thể muỗi và có thể truyền bệnh đến khi muỗi chết.

Người là ổ chứa duy nhất của ký sinh trùng sốt rét. Thời gian tính từ cơn sốt đầu tiên đến khi xuất hiện giao bào trong máu vào khoảng 2 – 3 ngày đối với Plasmodium vivax, Plasmodium malariae, Plasmodium ovale.

Tuy nhiên, với chủng muỗi Plasmodium falciparum sẽ cao hơn, trung bình từ 7 – 10 ngày. Bệnh nhân sẽ được xác định là nguồn lây khi còn giao bào trong máu.Máu dự trữ nhiễm ký sinh trùng sốt rét có thể truyền trong ít nhất 1 tháng.

Triệu chứng bệnh sốt rét

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, bệnh sốt rét ở Việt Nam được phân chia theo 2 mức độ khác biệt:

• Sốt rét thông thường (hoặc chưa có biến chứng)
• Sốt rét ác tính (hoặc có biến chứng)

Vì vậy, triệu chứng bệnh sốt rét khác nhau tùy theo thể lâm sàng. Cụ thể như sau:

• Triệu chứng bệnh sốt rét thông thường: Cơn sốt sơ nhiễm đầu tiên thường không điển hình, sốt cao liên tục trong vài ngày. Tiếp đến sẽ là rét run toàn thân, môi tái, cơ thể liên tục nổi da gà. Giai đoạn rét run điển hình này sẽ kéo dài trong khoảng từ 30 phút – 2 giờ và người bệnh sẽ khát nước liên tục.
• Triệu chứng bệnh sốt rét ác tính: Đây được xem là trường hợp bệnh nhân sốt rét trở nặng, có những biến chứng nguy hiểm đe dọa đến tính mạng. Những biểu hiện đặc biệt dễ thấy như sốt cao liên tục, rối loạn ý thức nhẹ, rối loạn tiêu hóa, đau bụng, buồn nôn, đau đầu, da xanh tái, ánh nhìn lờ đờ,…

Vậy là bài viết trên đã chia sẻ tới bạn nguyên nhân và triệu chứng bệnh sốt rét. Hy vọng với những thông tin hữu ích kể trên, bạn đã hiểu rõ hơn về bệnh lý này. Ở trẻ em, bệnh sẽ chuyển biến nhanh và tiềm ẩn nhiều hậu quả khó lường. Vì vậy các bậc phụ huynh cần hết sức lưu ý nhé!

>>>Xem thêm: Nguyên nhân và dấu hiệu bệnh sốt phát ban