Kiến Thức Tổng Quan Bệnh Rối Loạn Mỡ Máu

Bệnh rối loạn mỡ máu là nguyên nhân của một loạt các bệnh lý nguy hiểm như các bệnh lý tim mạch. Hậu quả là bệnh nhân có thể bị đột quỵ do tai biến mạch não.

Theo thống kê, hiện tại, tỉ lệ người mắc rối loạn mỡ máu trong tổng dân số cả nước là 29,1%. Nghĩa là cứ 100 người thì sẽ có 29 người bị rối loạn mỡ máu.

Vậy nguyên nhân gây bệnh là gì? Triệu chứng của bệnh thế nào? Biện pháp điều trị bệnh hiện nay là gì?

1. Nguyên nhân gây nên bệnh rối loạn mỡ máu

Máu nhiễm mỡ là tình trạng rối loạn chuyển hóa lipid máu hay tình trạng nồng độ các chất mỡ trong máu tăng cao. Bao gồm cholesterol, triglycerid và các thành phần khác

Mỡ máu hay lipid máu bao gồm rất nhiều thành phần khác nhau. Trong đó quan trọng nhất gồm có: Cholesterol, Triglycerid, HDL-Cholesterol và LDL-Cholesterol

Rối loạn lipid máu là tình trạng tăng một cách bất thường cholesterol và triglycerid và làm giảm HDL-C trong máu

Nguyên nhân gây ra tình trạng rối loạn mỡ máu gồm:

Rối loạn lipid máu do lắng đọng trong cơ thể: Do giảm các chất tiêu mỡ, quá trình chuyển hóa bị rối loạn gây lắng đọng mỡ trong cơ thể.
Do tăng huy động: Những người tâm lý căng thẳng, stress, mắc bệnh đái tháo đường. Làm tăng cường sử dụng lipid dự trữ trong cơ thể dẫn đến việc rối loạn chuyển hóa lipid.
Do ăn uống: Ăn quá nhiều các chất chứa dầu mỡ, chất béo, sử dụng rượu bia trong thời gian dài gây rối loạn chuyển hóa lipid máu.

2. Bệnh rối loạn mỡ máu có những triệu chứng nào?

Các triệu chứng rối loạn lipid máu thường biểu hiện âm thầm không rõ rệt.

Các triệu chứng thường gặp:

Các dấu hiệu bất thường trong cơ thể: Vã mồ hôi, buồn nôn, hoa mắt chóng mặt, mệt mỏi, thở ngắn, dốc..
Xuất hiện các nốt ban vàng dưới da, không đau, không ngứa.
Xuất hiện các triệu chứng về tim mạch: đau thắt ngực, cảm giác đau tức, nặng ngực, cảm giác bị bóp nghẹt, đau lan ra 2 cánh tay và sau lưng. Một số người bệnh có biểu hiện của bệnh mạch máu ngoại vi như đầu ngón tay, ngón chân hay tê bì, đau buốt.
Xuất hiện một số triệu chứng của tiêu hóa: Ăn uống đầy bụng, ậm ạch khó tiêu do gan
Bệnh rối loạn mỡ máu thường gặp trong bệnh cảnh rối loạn chuyển hóa nói chung nên có thể gặp ở những bệnh nhân có đái tháo đường từ trước.

3. Đối tượng nguy cơ cao mắc bệnh rối loạn mỡ máu

Bệnh nhân đái tháo đường: đường huyết cao góp phần làm tăng LDL – cholesterol và giảm HDL-cholesterol. Đường huyết cao cũng làm tổn hại niêm mạc mạch máu;
Gia đình có người thân bị bệnh tim mạch trước tuổi 50 tuổi ở nam hay 60 tuổi ở nữ;
Gia đình có bệnh sử liên quan đến mỡ trong máu;
Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh động mạch vành (ví dụ như hút thuốc lá, tăng huyết áp, béo phì);
Chế độ ăn uống không đủ dinh dưỡng: ăn nhiều chất béo bão hòa từ các sản phẩm động vật và chất béo trans có trong bánh quy;
Béo phì;
Chu vi vòng eo lớn: nguy cơ mắc bệnh sẽ tăng lên nếu bạn là đàn ông và có chu vi vòng eo trên 102 cm hoặc phụ nữ có vòng eo ít nhất 89 cm;
Ít tập thể dục;
Hút thuốc lá gây tổn thương các thành mạch máu, gây tích tụ mỡ thành mạch.

4. Biện pháp chẩn đoán bệnh rối loạn mỡ máu

Khi xuất hiện các triệu chứng, người bệnh cần đi khám để có biện pháp điều trị cần thiết.

Biện pháp chẩn đoán rối loạn lipid máu quan trọng là xét nghiệm sinh hóa: Định lượng các thành phần mỡ máu.

Biện pháp này giúp cho bác sĩ nhận định tình trạng của người bệnh, phân loại và có phương pháp điều trị phù hợp.

5. Biện pháp điều trị rối loạn mỡ máu

Hiện nay, để điều trị bệnh có những biện pháp sau:

Điều trị rối loạn lipid máu ở trẻ em: Điều trị chủ yếu bằng chế độ ăn uống và luyện tập. Chỉ dùng thuốc trong trường hợp bệnh nhân bị rối loạn chuyển hóa có tính chất gia đình hoặc do gen. Việc dùng thuốc cần tuân theo chỉ định của bác sĩ.
Với bệnh nhân đái tháo đường ưu tiên sử dụng biện pháp thay đổi lối sống kết hợp với dùng thuốc.
Với các bệnh lý suy thận hay gan mật cần phối hợp điều trị bệnh nguyên và điều trị rối loạn lipid kèm theo.
Điều trị bằng điều chỉnh lối sống: Tập thể dục, cải thiện chế độ ăn uống ít dầu mỡ, ăn ít nội tạng. Đồng thời, sử dụng hạn chế bia rượu, làm việc khoa học giúp điều trị rối loạn lipid máu.
Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc điều trị. Vì các thuốc điều trị rối loạn lipid máu có thể gây tăng men gan, tiêu cơ vân. Do đó, người bệnh cần đi khám bệnh thường xuyên. Làm xét nghiệm sinh hóa máu để kiểm tra các chỉ số lipid máu và sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ.

6. Chế độ ăn uống ở người rối loạn mỡ máu cần lưu ý gì?

Nguyên nhân gây rối loạn mỡ máu thường là do chế độ ăn uống không hợp lý. Hoặc do sử dụng một số loại thuốc có thành phần làm tăng nồng độ triglyceride trong máu

Vì vậy, bên cạnh việc sử dụng thuốc nhằm cân bằng lượng mỡ máu trong cơ thể. Người bệnh cần chú ý xây dựng chế độ ăn uống, dinh dưỡng hợp lý.

Ăn thực phẩm có hàm lượng cholesterol thấp

Rối loạn mỡ máu xảy ra chủ yếu là do hàm lượng cholesterol trong máu cao. Vì vậy, cần chú ý hạn chế các thực phẩm giàu cholesterol trong mỗi bữa ăn như não, bầu dục, gan…. động vật. Chú ý không ăn vượt quá 2 quả trứng/ngày, do lòng đỏ trứng giàu cholesterol.

Giảm thiểu hàm lượng thịt đỏ trong bữa ăn

Thịt đỏ cũng là một trong các loại thực phẩm có hàm lượng cholesterol cao. Vì vậy, nên hạn chế lượng thịt đỏ có trong khẩu phần ăn của người mắc bệnh mỡ máu. Ngoài ra, nên tránh các loại thịt mỡ, thịt có gân, da động vật… Bệnh nhân mỡ máu có thể xem xét thay thế thịt đỏ bằng các loại thịt trắng như cá, gà…

Tăng cường chất xơ, vitamin trong bữa ăn

Chất xơ đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa rối loạn mỡ máu. Chúng có tác dụng loại bỏ một phần chất béo và cholesterol hấp thụ vào cơ thể.

Khi bị rối loạn mỡ máu, người bệnh nên bổ sung nhiều chất xơ có trong rau, củ, các loại hoa quả….. Ngoài việc bổ sung chất xơ còn có thể tăng cường vitamin

Giảm lượng chất béo (lipid) no, bổ sung axit béo chưa no có nhiều nối đôi

Tùy theo chỉ số cơ thể (BMI). Hàm lượng chất béo trong cơ thể chỉ nên chiếm từ 15-20% tổng năng lượng nạp vào. Trong đó: 1/3 là chất béo no , 1/3 là axit béo chưa no một nối đôi, còn lại là axit béo chưa no nhiều nối đôi.

Chất béo no không chỉ làm tăng hàm lượng cholesterol mà còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch. Vì vậy, cần hạn chế sử dụng các thực phẩm chứa chất béo no như mỡ, bơ, nước luộc thịt

Hạn chế ăn tối muộn

Không nên ăn tối muộn vì đây là thời điểm năng lượng tiêu hao ít nhất trong ngày. Việc ăn tối quá muộn có thể khiến cho hàm lượng cholesterol nạp vào không kịp tiêu hóa

Tình trạng này nếu kéo dài dần dần có thể gây xơ vữa động mạch.Vì vậy, cần chú ý sắp xếp thời gian ăn tối sớm. Đồng thời, kết hợp tập thể dục điều độ để hàm lượng chất béo nạp vào cơ thể bị tiêu hao.

Bệnh rối loạn mỡ máu, nếu không được điều trị kịp thời, mỡ máu đọng lại thành động mạch gây xơ vữa động mạch. Thậm chí mắc các bệnh lý về tim mạch như suy tim, đột quỵ. Mong rằng qua bài viết chia sẻ ở trên, bạn đã có cái nhìn chính xác nhất về bệnh rối loạn mỡ máu. Chúc bạn nhiều sức khỏe!

Nguồn tham khảo: Vinmec.com